Een goede VR-tool moet een beetje angst aanjagen (echt waar): validatie van de Melimpus-omgevingen

In de cognitieve gedragstherapie (CGT) weten we het: het opwekken van een zekere mate van angst is een essentiële voorwaarde voor een succesvolle blootstellingstherapie. Het klinkt misschien paradoxaal, maar zonder angst geen gewenning… en dus geen vooruitgang. 

“De therapeut heeft er baat bij dat de patiënt in eerste instantie angst ervaart, om vervolgens een plateau-effect (gewenning) te bereiken, en uiteindelijk een afname of verdwijning van de angst (extinctie),” legt onze psycholoog Stéphanie Delroisse uit. 

Met andere woorden: om blootstelling effectief te laten zijn, moet er eerst ongemak ontstaan. Daarom mag een virtuele blootstellingsomgeving niet lijken op een betoverd bos, een paradijselijk strand of een wereld vol eenhoorns. Wat we moeten aanbieden zijn realistische, soms gespannen situaties: gehaaste collega’s, koele leidinggevenden, stressvolle vergaderingen… Kortom, de echte werkvloer op zijn uitdagendst.

Bij Melimpus hebben we deze vereisten serieus genomen. We hebben immersieve omgevingen ontworpen die het volgende simuleren: 

• Een kantoortuin met geluiden, interacties en voortdurende onderbrekingen 

• Een vergaderruimte met spreekmomenten, beoordelende blikken of onderhuidse spanningen 

• Thuiswerksituaties die gevoelens van eenzaamheid, afleiding of cognitieve overbelasting kunnen oproepen 

Bij elke stap was ons doel duidelijk: negatieve emoties opwekken binnen een veilige setting, om zo echte mentale verwerking mogelijk te maken. 

Om onze omgevingen te valideren, hebben we een studie uitgevoerd onder werkende mensen. We vroegen hen om verschillende immersieve ervaringen te beleven en vervolgens hun niveau van angst, ontmoediging, boosheid en schuldgevoel te evalueren. 

Deze resultaten werden vergeleken met een neutrale omgeving: een eenvoudig bureau zwevend in een sterrenhemel, zonder sociale interactie. 

“Onze deelnemers voelden zich aanzienlijk angstiger in de professionele omgevingen dan in de neutrale omgeving, wat betekent dat onze tool goed werkt als training voor de voorbereiding op werkhervatting,” concludeert onze psycholoog. 

Maar angst was niet de enige geobserveerde emotie. Om de validiteit van ons hulpmiddel te versterken, hebben we ook andere emoties gemeten die relevant zijn in een professionele context: ontmoediging, boosheid en schuldgevoel. 

“Net als bij angst, tonen de resultaten aan dat onze professionele omgevingen veel meer ontmoediging, boosheid en schuldgevoel uitlokten dan de neutrale omgeving,” voegt ze toe. 
Een uitstekend teken—want het toont aan dat de tool meerdere emotionele registers aanspreekt binnen een realistische en multidimensionale aanpak van werkhervatting. 

Deze emotionele validatie opent interessante perspectieven. Onze omgevingen zijn niet alleen bedoeld voor individuele therapie. Ze kunnen ook worden ingezet: 

• In pedagogische context, om zorgprofessionals, HR-verantwoordelijken of managers bewust te maken van de emotionele realiteit van werk 

• In opleidingstrajecten, bijvoorbeeld om mensen te ondersteunen die terugkeren na burn-out, depressie of sociale angst 

Het immersieve format maakt simulaties mogelijk zonder gevaar, maar met voldoende emotionele intensiteit om duurzaam leereffect te creëren. 

Uiteraard is het opwekken van negatieve emoties geen doel op zich. Het is een middel, dat zorgvuldig begeleid wordt, met respect en binnen een ondersteunend kader. 

Dit roept belangrijke ethische vragen op: 

• Hoe ver kun je gaan in het uitlokken van emoties? 

• Hoe garandeer je dat de gebruiker altijd een actieve rol behoudt? 

• Welke waarborgen moeten worden ingebouwd om te zorgen dat de tool altijd ondersteunend en nooit traumatiserend is? 

Bij Melimpus geloven we sterk in maatwerk: het aanpassen van de intensiteit van prikkels, het kiezen van situaties, het bieden van feedback en debriefings zijn allemaal cruciale elementen voor verantwoord gebruik. 

Wanneer iemand afwezig is geweest vanwege een burn-out, kanker of ouderschapsverlof, kan die persoon zich al snel onthecht en angstig voelen. Eén van de oorzaken is het verlies van vertrouwen in de eigen werkcapaciteiten of angst voor terugval. 

Daar komt de kracht van de Melimpus-tools om de hoek kijken. Geleidelijke blootstelling in virtual reality helpt mensen om deze symptomen te overwinnen. Ze kunnen zich trainen in het terugkeren naar werk, zelfvertrouwen opbouwen en vaardigheden zoals veerkracht ontwikkelen—alles in een veilige omgeving. 

Conclusie: 
Een goede virtual reality-tool moet niet comfortabel zijn. Ze moet een beetje angst oproepen, realistische en begeleide emotionele reacties uitlokken, om zo echte vooruitgang mogelijk te maken. 

Dat is exact de aanpak die we bij Melimpus hebben gekozen: met geteste, gevalideerde omgevingen, ontworpen voor klinisch, educatief en ethisch gebruik. 

Wat als we zouden stoppen met het vermijden van ongemak… om het om te vormen tot een hefboom voor groei?