Zelfeffectiviteit, die innerlijke kracht die de terugkeer naar werk ondersteunt

Zoals zij het uitlegt: "Het gevoel van zelfeffectiviteit is een oordeel dat men over zichzelf vormt: het is de beoordeling van het vermogen om een situatie te beheren, gezien de eigen vaardigheden en de huidige omstandigheden waarmee men geconfronteerd wordt." 

Met andere woorden, het is de overtuiging dat men effectief de uitdagingen kan aangaan en beheersen. Wanneer dit gevoel aanwezig is, bevordert het motivatie, doorzettingsvermogen en het nemen van berekende risico’s. Wanneer het ontbreekt, valt men vaak in twijfel en constante herbeoordeling van de eigen vaardigheden. 

Waarom is dit belangrijk? Omdat deze zelfperceptie direct invloed heeft op ons gedrag. Onze psycholoog benadrukt: "Het gevoel van zelfeffectiviteit genereert benaderend gedrag, doorzettingsvermogen, analytisch denken en een emotie gekarakteriseerd door aandacht, interesse en enthousiasme." Daarentegen kan een gebrek aan zelfeffectiviteit de zaken ernstig bemoeilijken. 

Twijfel is het tegenovergestelde van zelfeffectiviteit. Zoals onze psycholoog uitlegt: "We stellen het tegenover twijfel: de twijfel aan de eigen capaciteiten om de verrassingen en moeilijkheden van de omgeving aan te pakken en zich aan te passen." 

Wanneer een individu twijfelt aan zijn of haar capaciteiten, ontstaat er een vicieuze cirkel: 

• Vermijdingsgedrag: het vermijden van situaties die als te moeilijk worden ervaren. 

• Vroegtijdige opgave: snel opgeven bij obstakels. 

• Afleiding: focus op zwaktes in plaats van op de taak die uitgevoerd moet worden. 

• Negatieve emotie: pessimisme, angst, zelfs depressie. 

Dergelijke reacties kunnen een echte belemmering vormen, zowel op professioneel als persoonlijk vlak. Op lange termijn, als deze twijfel aanhoudt, kan het leiden tot een vorm van psychische verlamming die het moeilijk maakt om vooruitgang te boeken in levensprojecten. 

Naast gewoon zelfvertrouwen is het gevoel van zelfeffectiviteit een belangrijke factor voor alle transitieperiodes in het leven, vooral bij een terugkeer naar werk na een lange afwezigheid. In de wetenschappelijke literatuur is er zelfs een specifiek concept voor, namelijk Return to Work Self-efficacy. 

"Zelfeffectiviteit met betrekking tot terugkeer naar werk is de overtuiging die de werknemer heeft in zijn vermogen om het terugkeerproces succesvol te doorlopen, de verwachtingen of eisen van zijn functie te beantwoorden en de obstakels die zich voordoen te overwinnen." 

Concreet omvat het terugkeerproces naar werk verschillende fasen: reflectie op de beroepsoriëntatie, beoordeling van vaardigheden, gesprekken met de werkgever, mogelijke herindeling van werktijden of functie, enzovoorts. Gedurende elke van deze fasen maakt een sterke zelfeffectiviteit het mogelijk om: 

• Obstakels te relativeren. 

• Oplossingen te zoeken in plaats van zich te concentreren op de problemen. 

• Weloverwogen keuzes te maken die passen bij de gezondheid, terwijl men de eigen aspiraties en beperkingen in evenwicht houdt. 

Als je bij je patiënten of medewerkers verschillen in zelfeffectiviteit waarneemt, zijn er strategieën om dit gevoel te ontwikkelen: 

• Bouw voort op beheersbare ervaringen 
  Succesvolle ervaringen uit het verleden, zelfs bescheiden, versterken het geloof in het eigen vermogen om te slagen. Moedig de persoon aan om zijn of haar prestaties opnieuw te bekijken en zich de momenten te herinneren waarin zij al moeilijkheden hebben overwonnen. 

• Stimuleer sociale steun 
  De positieve blik van anderen, het delen van ervaringen van mensen die soortgelijke uitdagingen hebben doorgemaakt, kan geruststellen en laten zien dat de uitdaging overwonnen kan worden. 

• Stel progressieve doelen 
  Het is gemakkelijker om stap voor stap een trap op te klimmen. Een groot project in kleine stappen opdelen dient een dubbel doel: de weg minder intimiderend maken en meer tussentijdse successen bieden. 

• Gebruik verbale overtuiging 
  Positieve feedback, krachtige aanmoedigingen of constructieve herinneringen aan de capaciteiten van de persoon kunnen de perceptie van zijn of haar competenties versterken. 

• Werk aan stressbeheer 
  Door fysieke en mentale spanning te verminderen (met technieken voor ontspanning, mindfulness of goede leefgewoonten), bevrijd je de geest van afleidende gedachten en voel je je beter in staat om uitdagingen aan te gaan. 

Deze vraag is meer dan gerechtvaardigd: moet het concept van zelfeffectiviteit worden opgenomen in HR-praktijken? Absoluut. 

• Opleiding en bewustwording: Train managers om het zelfvertrouwen van hun medewerkers te ondersteunen. 

• Persoonlijk terugkeerplan: Samen met langdurig afwezige werknemers een plan opstellen dat is afgestemd op hun behoeften en capaciteiten, en dit plan geleidelijk aanpassen. 

• Continue opvolging: Bied begeleiding of coaching na de terugkeer om medewerkers te helpen bij het omgaan met en verminderen van hun twijfels. 

Wanneer HR, managers en medische of psychologische teams samenwerken om dit gevoel van effectiviteit bij werknemers te ontwikkelen, heeft dit voordelen voor iedereen. Meestal is er een betere betrokkenheid, minder terugvallen en een duurzamer terugkeer naar werk. 

Het gevoel van zelfeffectiviteit is die innerlijke kracht die ons in staat stelt om door te zetten, obstakels te overwinnen en weer op te staan na tegenslagen. Zoals onze psycholoog benadrukt, het is het hart van de mentale gezondheid en het welzijn van een persoon. En in de specifieke context van de terugkeer naar werk, blijkt het een echte pijler te zijn, ondersteund door wetenschappelijke literatuur. 

De Melimpus-programma's integreren de kernpraktijken van cognitieve gedragstherapie. In onze methodologie besteden we bijzondere aandacht aan het opnieuw ontwikkelen van zelfeffectiviteit, om deze terugkeer soepeler en vervullender te maken voor iedereen.